طرحواره ایثار چیست؟ با تله ایثار و روش‌های رهایی از آن آشنا شوید
افرادی که روابط متضاد را تجربه می‌کنند ممکن است یک یا چند طرحواره از این سه طرحواره را ایجاد کنند: طرحواره ایثار، اطاعت یا تأیید طلبی.
همان طور که می‌دانید طرح واره‌ها از زمان کودکی شروع به شکل گرفتن می‌کنند و تا بزرگسالی همواره در حال تغییر و اصلاح هستند. انواع مختلفی طرحواره وجود دارد که یکی از آنها طرحواره ایثار است که موضوع اصلی این مقاله ما می‌باشد.
در این مقاله در مورد طرحواره ایثار صحبت کرده و روش‌های درمان طرحواره ایثار را توضیح خواهیم داد.
فهرست مطالب
طرحواره ایثار چیست؟
همه ما گاهی اوقات ممکن است نیازهای دیگران را بر نیازهای خود ترجیح دهیم. اگر این طرحواره را ایجاد کرده‌اید، ممکن است تمرکز بیش از حد بر برآوردن نیازهای دیگران را تجربه کنید، در حالی که نیازهای خود را نادیده بگیرید. شما سلامتی خود را فدای رفاه آن افراد اطرافتان می‌کنید. می‌تواند محرک‌های مختلفی برای این نوع رفتار وجود داشته باشد که رایج‌ترین آنها ترس از نارضایتی کسی، احساس گناه به دلیل خودخواه بودن در هنگام رسیدگی به نیازهای خود، یا نگرانی در مورد صدمه زدن یا رها کردن دیگران به دلیل در دسترس نبودن مداوم است. این همچنین ممکن است با ترس از دست دادن افراد مرتبط باشد، اگر آنها را به درستی راضی نکنیم و آنها را بر نیازهای خود ترجیح دهیم.
تله ایثار چیست؟
هنگامی که این طرحواره فعال می‌شود و ما در تله ایثار می‌افتیم، به طور قابل‌توجهی ممکن است باعث تسلیم شدن سازگارانه به نیازهای دیگران، فدا کردن خود به خاطر شخص دیگری و ایجاد رنجش در زمانی که تلاش‌های ما توسط اطرافیانمان تأیید نشده یا از ما سوء استفاده می‌شود، ایجاد کند. نیاز واقعی پشت این طرحواره این است که به جای اینکه چه چیزی را قربانی می‌کنیم و چگونه دیگران را راضی می‌کنیم، احساس دوست داشتن و پذیرفته شدن به خاطر آنچه هستیم داریم.
در ظاهر، این طرحواره چیز بدی به نظر نمی‌رسد. وقتی خودتان را فدا می‌کنید، به دیگران کمک می‌کنید. علاوه بر این، شما مهربان، سخاوتمند و فداکار محسوب می‌شوید. به همین دلیل، بسیاری از مردم در درک اینکه چرا از خودگذشتگی چیز خوبی نیست، مشکل دارند.
در حالی که سخاوتمند بودن و کمک به کسانی که دوستشان دارید اشکالی ندارد، محدودیتی وجود دارد. باید مطمئن شوید که دچار ازخودگذشتگی مزمن نیستید. روانشناسی این نوع ایثار را انکار ارضای نیازها، اهداف و علایق خود به خاطر دیگران تعریف می‌کند.
شما علایق شخصی خود را رها کرده و از جنبه‌های مهم هویت خود، به خاطر دیگران، چشم پوشی می‌کنید. به طور خلاصه، شما برای دیگران بیشتر از خودتان ارزش قائل هستید. طرحواره ایثار مزمن به یک مورد افراطی از نوع دوستی تبدیل می‌شود؛ بنابراین، اگرچه از خودگذشتگی توسط جامعه مثبت تلقی می‌شود، اما وقتی ناکارآمد می‌شود، برای شما خوب نیست.
چه زمانی طرحواره ایثار می‌تواند به نوع دوستی بیمارگونه تبدیل شود؟
نمونه‌هایی از این طرحواره در اطراف ما وجود دارد. مادری شغل خود را رها می‌کند تا در خانه بماند و از خانواده مراقبت کند. یک سرباز جان خود را برای کشورش می‌گذارد. کودکان برای مراقبت از والدین خود فداکاری می‌کنند. لیست بی پایان است. با این حال، بین این نمونه‌ها و ایثار مزمن تفاوت وجود دارد.
فردی که در تله ایثار مزمن است، نیاز به دلیلی ندارد تا نیازهای خود را قربانی اولویت دادن به نیازهای دیگران کند. اساس ایثار مزمن، بی ارزش شدن نفس است؛ بنابراین، با گذشت زمان، فرد به شدت معتقد است که شایسته اولویت قرار گرفتن نیست.
با گذشت زمان، این رفتار فداکارانه مزمن منجر به پاک شدن نفس فرد می‌شود و عزت نفس شخص را به شدت پایین می‌آورد و آنها دیگر به خود توجه نمی‌کنند. از این به عنوان نوع دوستی بیمارگونه یاد می‌شود. در این حالت فرد اعتماد به نفس پایینی دارد و همچنان دیگران را بر خود اولویت می‌دهد و همیشه احساس نارضایتی می‌کند. آنها نیازهای خود و چیزهایی را که آنها را خوشحال و برآورده می‌کند انکار می‌کنند.
راه‌های تشخیص طرحواره ایثار مزمن چیست؟
ما به گونه‌ای بزرگ شده‌ایم که سخاوتمند و دلسوز باشیم؛ بنابراین، تا حدودی، همه ما در مقطعی خود را فدای دیگران می‌کنیم. اما چه زمانی بیش از حد است؟ چگونه می‌توانید بگویید که یک مورد مزمن ایثار را دارید که به سمت نوع دوستی بیمارگونه می‌رود؟ اگر پاسخ شما به موارد زیر مثبت است، احتمالاً دچار تله ایثار مزمن هستید.
- آیا وقتی نیازهای خود را بر دیگران اولویت می‌دهید احساس گناه می‌کنید؟
- آیا احساس خلأ عاطفی بزرگی می‌کنید؟
- آیا وقت و منابع لازم برای مراقبت از خود را ندارید زیرا آنها را برای دیگران صرف می‌کنید؟
- آیا فکر می‌کنید ایثار شما بیشتر یک وظیفه است و نه یک اقدام داوطلبانه؟
- آیا به نظر می‌رسد که افراد اطراف شما مستحق تمایلات فداکاری شما هستند؟
- آیا به همه چیز «بله» می‌گویید، حتی اگر پاسخ مناسب «نه» باشد؟
- آیا بیشتر روابط شما شامل دادن بیشتر از دریافتی شماست؟
دلایل ایجاد طرحواره ایثار چیست؟
اگر خود را با فداکاری مزمن شناسایی می‌کنید و معتقدید که این الگوی رفتاری را دارید، احتمالاً از خود می‌پرسید که چگونه به آن رسیده‌اید. به احتمال زیاد شما نیز سعی کرده‌اید این عادت مزمن را بدون هیچ شانسی ترک کنید. شما تنها نیستید، و دست کشیدن از طرحواره ایثار مزمن آسان نیست. به این دلیل است که شما این عادات را به‌مرورزمان یاد می‌گیرید.
طرحواره ایثار ممکن است به دلایل مختلف اتفاق بیفتد. در اینجا به برخی از آنها اشاره می‌کنیم.
شما به خاطر شرایط مجبور به ایجاد این عادت شده‌اید
برخی افراد در موقعیتی قرار می‌گیرند که به ناچار رفتار ایثارگرانه را در خود ایجاد می‌کنند. ممکن است شما مجبور باشید از سنین پایین از یک خواهر یا برادر یا والدین بیمار مراقبت کنید. چنین شرایط اجتماعی شما را به این باور می‌رساند که همیشه باید از دیگران مراقبت کنید زیرا آنها مهم‌تر هستند. هرچه بیشتر در معرض چنین شرایطی باشید، بیشتر از اولویت‌بندی نیازهایتان دست می‌کشید.
احساس خوبی به شما می‌دهد.
کمک به دیگران حتی زمانی که خود را فدا می‌کنید، احساس خوبی به شما می‌دهد. شما احساس می‌کنید که به زندگی آنها رضایت داده‌اید یا به آنها اضافه کرده‌اید. مهم‌تر از همه، شما احساس می‌کنید “آدم خوبی” هستید.
ترس از رویارویی یا ناراحت کردن دیگران
شما همچنین ممکن است طرحواره ایثار مزمن داشته باشید زیرا هر چقدر هم که تلاش کنید، نمی‌توانید نه بگویید. به نظر می‌رسد نه گفتن باعث از هم گسیختگی و پایان دادن به روابط شما می‌شود؛ بنابراین، شما راه آسان را انتخاب می‌کنید و خود را برای راضی کردن دیگران قربانی می‌کنید.
درمان طرحواره ایثار
طرحواره درمانی یکی از روش‌های مؤثر برای درمان انواع طرح‌واره‌ها می‌باشد که ترکیبی از چند روش درمانی است که بسته به نوع طرحواره و ویژگی‌های شخصیتی فرد دچار، توسط روانشناس استفاده می‌شوند.
اما برای اینکه بتوانید طرحواره ایثار مزمن را در خود کاهش دهید در این جا چند راهکار به شما ارائه می‌دهیم.
1. فکر کنید و تشخیص دهید که آیا درک اغراق آمیزی از شکنندگی و نیاز در دیگران دارید یا خیر.
2. با فهرست کردن نیازهای خود آگاهی خود را افزایش دهید. به ویژه در مورد نیاز خود به پرورش، درک، حفاظت و راهنمایی فکر کنید.
3. ارزیابی کنید که آیا روابط شما دارای عدم تعادل در «دادن و گرفتن» است. خارج از موقعیت‌های مراقبتی معقول، تعادل باید در طول زمان تقریباً برابر باشد.
4. با استفاده از تصویرسازی، غم و خشم را در مورد نیاز عاطفی برآورده نشده به طور تجربی بیان کنید. با کسانی که شما را محروم کردند مقابله کنید.
5. در نظر بگیرید و ارزیابی کنید که آیا شما یک “فرزند والدین” بودید که توسط کسانی که در قدرت هستند خواسته‌های بزرگسالان را از شما در دوران کودکی خود توقع داشته‌اند. خاطرات و احساسات از دست دادن دوران کودکی را به این دلیل تصدیق کنید. از EMDR برای کاهش احساسات منفی و درک خود، مرتبط با این خاطرات استفاده کنید.
6. از تجسم برای ابراز خشم نسبت به افرادی در زندگی‌تان استفاده کنید که عمداً شما را محروم کرده‌اند و/یا بیش از حد از شما مطالبه می‌کنند.
7. آنچه را که نیاز دارید مستقیماً بخواهید. مراقب باشید اگر این تغییر برای شما ضروری است، خود را واضح و قوی نشان دهید.
8. شرکا و دوستانی را انتخاب کنید که توانا و بخشنده باشند نه ناتوان یا خواستار. برای اینکه چقدر به دیگران می‌بخشید محدودیت‌هایی تعیین کنید.
9. خود را به چالش بکشید تا گهگاه در مقابل دیگران آسیب‌پذیر به نظر بیایید نه اینکه همیشه “قوی” باشید.
10. از منطقی کردن تمایل به خشنود ساختن دیگران خودداری کنید.
سخن پایانی
همان طور که گفته شد، طرحواره ایثار یکی از طرح‌واره‌هایی است که از دوران کودکی در ذهن شکل می‌گیرد و معمولاً از طرف جامعه و اطرافیان مثبت قلمداد می‌شود اما اگر به ایثار مزمن تبدیل شود شخص را آزار خواهد داد و نیاز به درمان جدی دارد.
در این مقاله در مورد طرحواره ایثار صحبت کردیم و روش‌های برای درمان طرحواره ایثار ارائه دادیم و امیدواریم برای شما مفید بوده باشد. اگر در این زمینه سؤالی دارید در قسمت نظرات مطرح کرده تا در اسرع وقت به سؤال شما پاسخ داده شود.
دیدگاهتان را بنویسید