روانشناسی چیست و چه تأثیری در زندگی دارد؟
ذهن بسیار پیچیده است و درمان شرایط مرتبط با آن دشوار است. فرآیندهای فکری، احساسات، خاطرات، رؤیاها، ادراکات و غیره را نمی‌توان به صورت فیزیکی مشاهده کرد، مانند آکنه‌های پوستی یا نقص قلبی؛ با این که علائم فیزیکی برخی از مسائل سلامت روان مانند پلاک‌هایی که با بیماری آلزایمر ایجاد می‌شوند، قابل مشاهده است، بسیاری از نظریه‌های روانشناسی مبتنی بر مشاهده رفتار انسان هستند. در پاسخ به سؤال روانشناسی چیست می‌توان گفت از نظر انجمن روانشناسی آمریکا، روانشناسی مطالعه علمی ذهن و رفتار است؛ مطالعه ذهن، چگونگی کارکرد آن و تأثیر آن بر رفتار می‌باشد.
روانشناسی یک رشته چند وجهی است و شامل بسیاری از زمینه‌های مطالعاتی مانند رشد انسانی، ورزش، سلامت بالینی، مهارت اعتماد به نفس، مهارت‌های ارتباطی، رفتار اجتماعی و فرایندهای شناختی است. APA می‌افزاید که «همه جنبه‌های تجربه انسانی، از عملکردهای مغز گرفته تا اقدامات ملت‌ها، از رشد کودک تا مراقبت از سالمندان را در بر می‌گیرد». روانشناسی یک علم بسیار جدید است و بیشتر پیشرفت‌ها در حدود 150 سال گذشته اتفاق افتاده است. با این حال، ریشه آن را می‌توان به یونان باستان، 400 تا 500 سال قبل از میلاد ردیابی کرد.
روانشناسان و روانپزشکان برای کمک به افراد مبتلا به بیماری‌های روانی با یکدیگر همکاری می‌کنند، اما آنها کاملاً یکسان نیستند. یک روانشناس با بیماران ملاقات می‌کند، ارزیابی‌هایی را انجام می‌دهد تا متوجه شود که نگرانی‌های آنها چیست و چه چیزی باعث ایجاد مشکلات می‌شود و از طریق مشاوره و روان درمانی، درمان را توصیه یا ارائه می‌دهد. روانشناسان ممکن است نقش‌های دیگری نیز داشته باشند؛ آنها ممکن است مطالعاتی را برای توصیه به مقامات بهداشتی و سایر ارگان‌ها در مورد استراتژی‌های اجتماعی و سایر راهبردها، ارزیابی کودکانی که فرایند یادگیری آنها در مدرسه دشوار است، برگزاری کارگاه‌های آموزشی در مورد چگونگی جلوگیری از قلدری، کار با تیم‌های استخدام در شرکت‌ها و موارد دیگر انجام دهند.
فهرست مطالب
تأثیر روانشناسی در زندگی
داشتن زندگی سالم تنها به معنای داشتن بدنی سالم نیست بلکه سلامت روح و روان نیز برای داشتن یک زندگی سالم، لازم و ضروری است، گرچه که در بسیاری از موارد، بیماری‌های روح و ذهن، سلامت فیزیکی بدن را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهند؛ بیماری‌هایی مانند افسردگی، اضطراب شدید و فشارهای عصبی می‌تواند باعث بروز بیماری‌های قلبی و حتی سرطان شوند.
بنابراین برای داشتن یک زندگی سالم و بهتر همگی ما به علم روانشناسی نیازمند هستیم. روانشناسی، با ایجاد انگیزه در افراد، کارایی را در زندگی بهبود می‌بخشد و فرقی نمی‌کند که هدف درمان افسردگی، ترک سیگار، قبولی در دانشگاه و یا قبولی در مصاحبه شغل موردعلاقه باشد، روانشناسی می‌تواند کمک شایانی به داشتن زندگی شادتر بکند و شما می‌توانید با مشاوره با یک روانشناس متخصص در زمینه های مختلف، تأثیر روانشناسی در زندگی را دریابید؛ همچنین با کمک علم روانشناسی، افراد می‌تواند مهارت‌های درک و همدردی با دیگران و مهارت‌های ارتباطی و اجتماعی خود را افزایش داده و از داشتن رابطه‌های سالم و صمیمی با افراد خانواده خود و یا دوستان و شریک زنگی لذت ببرند.
اتفاقات و حوادث ممکن است در زندگی هر یک از ما رخ دهد و ما واکنشی احساسی به این وقایع از خود بروز می‌دهیم که به آن تروما می‌گویند و روانشناسی بسیار به ما در گذراندن این وقایع کمک می‌کند. ما در مقاله ” تروما چیست ” به مفهوم و انواع آن می‌پردازیم.
ما در زندگی روزمره نیز می‌توانیم از علم روانشناسی بهره‌مند شویم و شاهد تأثیر روانشناسی در لحظات زندگی خود باشیم؛ اینکه در هر موقعیتی چه واکنشی نشان بدهیم و یا در شرایط بحرانی و روبه‌رویی با مشکلات زندگی چگونگی مدیریت بحران، تصمیم گیری و حرکت به سمت حل مشکلات، همه و همه به علم روانشناسی و تأثیر روانشناسی در زندگی ما مربوط می‌شود؛ بنابراین روانشناسی علمی است که انسان همواره، حتی در زندگی روزمره به آن احتیاج خواهد داشت. حال که متوجه شدیم روانشناسی چیست و چه تاثیری در زندگی ما دارد بیایید گذری به تاریخچه و انواع روانشناسی داشته باشیم تا درک بهتری از ضرورت آن، داشته باشیم. تا انتها با ما همراه باشید.
ریشه کلمه روانشناسی چیست ؟
کلمه روانشناسی از ترکیب کلمه یونانی psychē (به معنای “نفس، اصل زندگی، زندگی، روح”) با -logia (که از کلمه یونانی logos به معنای “گفتار، کلمه، دلیل” گرفته شده است)، شکل گرفت. استفاده اولیه در ترجمه نیکلاس کولپپر، در اواسط قرن هفدهم، از کتاب «روش جدید فیزیک» سیمئون پارتلیز دیده می‌شود که در آن آمده است «روانشناسی دانش روح است». امروزه روانشناسی به علم یا مطالعه ذهن و رفتار می‌پردازد. بسیاری از شاخه‌های روانشناسی بر اساس رشته خاصی که به آن تعلق دارند متمایز می‌شوند، مانند روانشناسی حیوانات، روانشناسی کودک و روانشناسی ورزشی.
تاریخچه روانشناسی چیست ؟
همیشه پاسخ این که تاریخچه روانشناسی چیست ، دشوار است چرا که نمیدانیم داستان تاریخ روانشناسی را از کجا شروع کنیم. برخی با یونان باستان شروع می‌کنند؛ برخی دیگر به دنبال نسبت دادن آن به اواخر قرن نوزدهم بودند، زمانی که علم روانشناسی به طور رسمی پیشنهاد و پایه گذاری شد. روانشناسی هزاران سال پیش در یونان باستان، مصر، هند، سرزمین پارس‌ها (ایران) و چین وجود داشت.
تاریخچه روانشناسی از مطالعه باستانی فلسفه، و از ذهن‌های بزرگ تاریخ، مانند افلاطون و ارسطو، سرچشمه گرفت. در سال 387 قبل از میلاد، افلاطون ادعا کرد که مغز جایی است که فرایندهای ذهنی در آن انجام می‌شود، و در سال 335 قبل از میلاد ارسطو مدعی شد که این قلب است. فیلسوفان اولیه وقت خود را صرف نظریه پردازی در مورد اینکه جهان چگونه کار می‌کند، چرا ما اینجا هستیم و چرا مردم این‌گونه رفتار می‌کنند، می‌گذراندند. با این حال، این عمل با استانداردهای امروزی، علمی تلقی نمی‌شود، زیرا هیچ آزمایش یا مشاهدات کنترل شده‌ای برای درستی ادعاهای فیلسوفان وجود نداشت.
در این برهه از تاریخ، اساس برخی از مکاتب روانی معرفی شد، اما اینها با روش‌های علمی که این روزها با آن آشنا هستیم، فاصله زیادی داشت. ابن سینا، پزشک مشهور ایرانی، متولد 980 میلادی، به مطالعه و درمان صرع، کابوس‌های شبانه و ضعف حافظه پرداخت. گفته می‌شود اولین بیمارستان‌های معالجه بیماری‌های روانپزشکی توسط پزشکان اسلامی در قرون وسطی راه اندازی شده است.
رنه دکارت، فیلسوف مشهور فرانسوی اظهار داشت که برخلاف تصور رایج در آن زمان، ذهن و بدن دو نهاد مجزا بودند که چگونگی تجربه زندگی انسان را تشکیل می‌دهند. اعتقاد او به جدایی ذهن و بدن به عنوان دوگانه گرایی (دوئالیسم) شناخته می‌شود که پایه و اساس مطالعه ذهن، جدا از علوم طبیعی مانند زیست شناسی و پزشکی را ایجاد کرد. مطالعه دکارت بر روی دوئالیسم، بعدها نشان داد که ذهن غیر فیزیکی است، حالتی از آگاهی و خودآگاهی است که صرفاً بیولوژیکی نیست؛ این موضوع، برای حدود سه قرن در زمینه‌های زیست شناسی و پزشکی الگو قرار گرفت. تفکیک مفاهیم ذهن و بدن روشن کرد که مطالعه ذهن به تنهایی مورد نیاز است.
اولین آزمایشگاه روانشناسی توسط فیلسوف آلمانی ویلهلم وونت (1832-1920) افتتاح شد که در اواسط دهه 1800 از درون نگری برای درک فرایندهای فکری شرکت کنندگان خود استفاده کرد. او اولین کسی بود که روشی علمی برای مطالعه اندیشه معرفی کرد. روش او «درون نگری» نام داشت. شرکت کنندگان افکار و احساسات خود را مشاهده کردند و در مورد آنها گزارش دادند. اگرچه در روانشناسی مدرن این روش را به دلیل سوگیری ذهنی غیرعلمی در نظر می‌گیریم، اما برای آن زمان بسیار نوآورانه بود. کار ووندت نشان داد که روانشناسی پتانسیل تبدیل شدن به یک رشته علمی معتبر را دارد.
ما در دنیایی زندگی می‌کنیم که اکنون بیش از هر زمان دیگری، استرس می‌تواند بخشی از زندگی باشد و موجب بهم ریختن روند زندگی ما شود. بنابراین ما باید به کمک روانشناسی این استرس را مدیریت کنیم. ما در مقاله ” مدیریت استرس ” به صورت کامل به این موضوع پرداخته‌ایم.
انواع روانشناسی چیست ؟
در پاسخ به این سوال که روانشناسی چیست و چه انواعی دارد باید گفت که انواع مختلفی از روانشناسی وجود دارد که اهداف مختلفی را دنبال می‌کنند. هیچ راه ثابتی برای طبقه بندی انواع رواشناسی وجود ندارد، اما در اینجا به چند نوع رایج اشاره می‌کنیم.
֎ روانشناسی بالینی
روانشناسی بالینی علم، نظریه و عمل را به منظور درک، پیش بینی و تسکین مشکلات مربوط به سازگاری، ناتوانی و ناراحتی ادغام می‌کند و انطباق، سازگاری و توسعه شخصی را بهبود می‌بخشد. یک روانشناس بالینی بر جنبه‌های فکری، عاطفی، بیولوژیکی، روانی، اجتماعی و رفتاری عملکرد انسان در طول زندگی فرد، در فرهنگ‌ها و سطوح اجتماعی – اقتصادی مختلف تمرکز می‌کند. روانشناسی بالینی می‌تواند به ما در درک، پیشگیری و کاهش پریشانی یا اختلال عملکرد روانشناختی، مانند اختلال در رفتارهای اجتماعی، افسردگی و اضطراب و یا مشکلات جنسی، کمک کند و رفاه و رشد شخصی فرد را ارتقا دهد. ارزیابی روانشناختی و روان درمانی در روانشناسی بالینی نقش اساسی دارند، اما روانشناسان بالینی اغلب در تحقیقات، آموزش، شهادت پزشکی قانونی و سایر زمینه‌ها نیز مشارکت دارند.
֎ روانشناسی شناختی
یکی از انواع روانشناسی روانشناسی شناختی است. روانشناسی شناختی فرایندهای ذهنی درونی مانند حل مسئله، حافظه، یادگیری و زبان را بررسی می‌کند و به چگونگی تفکر، درک، ارتباط، به خاطر سپردن و یادگیری مردم می‌پردازد، لازم به ذکر است ارتباط نزدیکی با عصب شناسی، فلسفه و زبان شناسی دارد. روانشناسان شناختی به چگونگی کسب، پردازش و ذخیره اطلاعات توسط افراد نگاه می‌کنند. کاربردهای عملی شامل نحوه بهبود حافظه، افزایش دقت تصمیم گیری یا نحوه تنظیم برنامه‌های آموزشی برای تقویت یادگیری است.
֎ روانشناسی رشد
این مطالعه علمی تغییرات روانشناختی سیستماتیکی است که فرد در طول زندگی تجربه می‌کند و اغلب به عنوان رشد انسانی شناخته می‌شود که نه تنها بر نوزادان و کودکان خردسال بلکه بر نوجوانان، بزرگسالان و افراد مسن نیز تمرکز دارد. تمرکز علم روانشناسی رشد بر روی فاکتورهایی چون مهارت‌های حرکتی، حل مسئله، درک اخلاقی، فراگیری زبان، احساسات، شخصیت، خودآگاهی و شکل گیری هویت می‌باشد. همچنین به ساختارهای درونی ذهن در برابر یادگیری از طریق تجربه می‌پردازد، یا اینکه چگونه ویژگی‌های یک فرد با عوامل محیطی در تعامل است و چگونه بر رشد تأثیر می‌گذارد. روانشناسی رشد با رشته‌هایی مانند زبان شناسی هم‌پوشانی دارد.
֎ روانشناسی تکاملی
یکی دیگر از انواع روانشناسی روانشناسی تکاملی است. روانشناسی تکاملی به این می‌پردازد که چگونه رفتار انسان، به عنوان مثال زبان، تحت تأثیر تنظیمات روانی در طول تکامل قرار گرفته است.
֎ روانشناسی قانونی
روانشناسی قانونی شامل کاربرد روانشناسی در تحقیقات جنایی و قانون است و شامل ارزیابی عوامل روانی است که ممکن است بر یک پرونده یا رفتار تأثیر بگذارد و یافته‌ها را در دادگاه ارائه کند.
֎ روانشناسی سلامت
روانشناسی سلامت را طب رفتاری یا روانشناسی پزشکی نیز می‌نامند که چگونگی تأثیر رفتار، زیست شناسی و زمینه اجتماعی بر بیماری و سلامتی را مورد بررسی قرار می‌دهد.
֎ روانشناسی اجتماعی
روانشناسی اجتماعی از روش‌های علمی برای درک اینکه چگونه اثرات اجتماعی بر رفتار انسان تأثیر می‌گذارد استفاده می‌کند و به دنبال توضیحی است که نشان دهد چگونه احساسات، رفتار و افکار از حضور واقعی، خیالی یا ضمنی افراد دیگر تأثیر می‌پذیرند.
ترس یکی از پایه‌ای‌ترین احساسات انسان است که در سیستم عصبی برنامه ریزی شده است و مانند یک غریزه عمل می‌کند. ما در مقاله ” ترس چیست ” به صورت کامل به این احساس پرداخته‌ایم.
مکتب های روانشناسی چیست ؟
علم روانشناسی یکی از پیچیده‌ترین علم‌ها است؛ چرا که در مورد ذهن انسان، پیچیده‌ترین موجود در هستی، مطالعه انجام می‌دهد. در طول تاریخ و از زمان پیدایش و شکل گیری علم روانشناسی، مکاتب بسیاری در این حوزه شکل گرفته و تکامل یافته‌اند که به دلیل تعداد بالای این مکتب های روانشناسی و این که ممکن است از حوصله مخاطبین این مقاله خارج باشد تنها برخی از مهم‌ترین مکتب های روانشناسی را در اینجا نام برده‌ایم:
- مکتب رفتار گرایی
- مکتب زیست شناختی
- مکتب انسان گرایی
- مکتب شناخت گرایی
- مکتب روانکاوی
- مکتب گشتالت گرایی
سخن پایانی
انسان، به دلیل اینکه پیچیده‌ترین موجود در تاریخ هستی می‌باشد، دارای ذهنی پیچیده است که این ذهن، همانند بدن نیاز به مراقبت دارد تا انسان قادر باشد زندگی خوبی را در طول عمر خود تجربه کند. روانشناسی علمی است که به ساختار پیچیده ذهن می‌پردازد و بیماری‌های مربوط به روح و روان را درمان می‌کند. ما انسان‌ها برای داشتن زندگی شاد و تربیت نسل‌های آینده، به علم روانشناسی احتیاج داریم، لذا کسب آگاهی و دانش در این زمینه و کمک گرفتن از متخصصان و روانشناسان در طول زندگی کمک شایانی به داشتن زندگی بهتر خواهد کرد. در این مقاله از سری مقالات مرکز روانشناسی رویای اوج ، به سؤالاتی نظیر روانشناسی چیست ؟ انواع روانشناسی کدامند؟ تاریخچه روانشناسی و مکتب های روانشناسی پاسخ دادیم با این امید که قدمی کوچک در افزودن دانش به مخاطبان گرامی برداشته باشیم.
در صورتی که سؤالی در خصوص موضوع روانشناسی، مکتب های روانشناسی، انواع روانشناسی و تاریخچه روانشناسی دارید، می‌توانید آن را در بخش نظرات زیر همین مقاله با ما مطرح کنید تا بتوانیم به بهترین شکل ممکن شما عزیزان را راهنمایی کنیم. همچنین در صورتی که در خصوص روانشناسی و مطالبی که در این مقاله مطرح شد، نکته‌ای وجود دارد که از ذکر آن غافل شده‌ایم، خوشحال می‌شویم تا آن را با ما و دیگران به اشتراک بگذارید.
دیدگاهتان را بنویسید