طرحواره تنبیه چیست و درمان طرحواره تنبیه چگونه است ؟
طرحواره تنبیه : همان طور که می‌دانیم، طرحواره ها در همه افراد وجود دارند که بسیاری از آنها مفید هستند و سرعت آنالیز داده را در ذهن بالا می‌برند و با تجربه و شهود، از کودکی شروع به شکل گرفتن می‌کنند و تا بزرگسالی ادامه دارند، طرحواره ها گاهی اصلاح می‌شوند و تغییر می‌کنند. طرحواره های مختلفی وجود دارد که برخی سازنده و برخی مخرب هستند و نیاز به اصلاح و درمان دارند.
موضوع مقاله امروز ما طرحواره تنبیه است؛ در این مقاله به بررسی این طرحواره پرداخته و چگونگی درمان طرحواره تنبیه را شرح می‌دهیم.
فهرست مطالب
طرحواره تنبیه چیست ؟
صحبت با خودتان می‌تواند مفید باشد. انگیزه یکی از مفیدترین جنبه‌های خودگویی است. مصاحبه‌های شغلی، امتحانات، درخواست از مردم برای قرار ملاقات، این چیزها دلهره‌آور است. اگر بخواهیم فقط کاری را انجام دهیم که راحت انجامش می‌دهیم، در واقع کارهای خیلی کمی را می‌توانیم در زندگی انجام دهیم. خودگویی راهی است که می‌توانیم به خودمان انگیزه دهیم تا از منطقه آسایش خود رهایی پیدا کنیم، چیزهای جدید، چالش برانگیز، با ارزش، اما ترسناک را امتحان کنیم.
همه خودگویی‌ها به یک اندازه مفید نیستند. در حالی که صدای درونی برخی افراد مهربان، محکم و دلگرم کننده است، برای برخی دیگر این بخش ظالمانه، تحقیرکننده و تضعیف کننده است. این گروه دوم از مردم، یک منتقد درونی تنبیهی دارند و شاید طرحواره تنبیه داشته باشند، این باور که افراد باید به‌خاطر اشتباهشان به سختی مجازات شوند.
تشکیل طرحواره تنبیه اغلب به این دلیل است که والدین یا بزرگسالان مهمی به شیوه‌ای انتقادی، سخت‌گیرانه یا تحقیرآمیز نسبت به کودک رفتار می‌کنند. اگر سال به سال همان صدای منفی را بشنویم که همان پیام منفی را منتقل می‌کند، شروع به درونی کردن آن می‌کنیم. مانند شیطانی که از والدین به فرزند منتقل می‌شود.
کنار آمدن با این شیطان شرور درونی می‌تواند سخت باشد. برخی با باور کردن آن و با تسلیم شدن با آن کنار می‌آیند. این افراد از امتحان کردن چیزهای جدید و اشتباه کردن می‌ترسند، گاهی اوقات ترک تحصیل می‌کنند، مواد مخدر یا الکل مصرف می‌کنند.
افراد دیگر اغلب هرگز به اندازه کافی خوب نیستند. افرادی که این طرحواره را دارند، باورهای سیاه و سفید قوی در مورد دیگران دارند؛ برخی خوب هستند و برخی شر هستند. رنجش، یک احساس رایج برای افراد دارای طرحواره تنبیه است. بسیاری از افراد مبتلا به این طرحواره از قضاوت کردن یا آرزوی بد برای دیگران احساس رضایت می‌کنند. آنها می‌توانند به شیوه‌ای سلطه‌جویانه یا تهاجمی با مرتکبان اشتباه واقعی یا تصور شده رفتار کنند.
در اعماق درون، بسیاری با این طرحواره احساس نقص یا بی ارزشی یا ضعف می‌کنند. رد کردن منتقد درونی دشوار است مگر اینکه بتوان این احساسات آسیب‌پذیر را ابراز کرد و درمان کرد. این به معنای شفای کودک آسیب‌پذیر درون و دوستی با خود و صلح درون است.
طرحواره تنبیه توسط جفری یانگ به این صورت تعریف شده است: این باوری است که فرد معتقد است که مردم باید به‌خاطر اشتباهشان به سختی مجازات شوند. شامل تمایل به عصبانیت، تحمل‌ناپذیری، تنبیه و بی حوصلگی با افرادی (از جمله خود) است که انتظارات یا استانداردهای فرد را برآورده نمی‌کنند. معمولاً شامل مشکل در بخشیدن اشتباهات خود یا دیگران به دلیل عدم تمایل به در نظر گرفتن شرایط تخفیف دهنده، یا مشکل در اجازه دادن به نقص انسان یا همدلی با احساسات است.
افرادی که دارای طرحواره تنبیه هستند اغلب به عنوان اخلاق گرا و به شدت منتقد دیگران شناخته می‌شوند. آنها همچنین اغلب خود را به دلیل تخلفات کوچک یا شکست‌های درک شده به سختی مجازات می‌کنند. به عنوان مثال، بسیاری از افرادی که به خود آسیب می‌زنند و خود را از خوردن غذا محروم می‌کنند، دارای طرحواره تنبیه هستند.
افراد مبتلا به این طرحواره اغلب در دوران کودکی به دلیل اشتباهاتشان به شدت مورد انتقاد و/یا تنبیه قرار می‌گرفتند. تجربه آزار کلامی و عاطفی در کودکی افراد مبتلا به این طرحواره رایج است. آنها در سنین پایین از مراقبان خود یاد می‌گیرند که خطاها و نقص‌ها قابل مجازات هستند و نباید بخشوده شوند. اگر شما این طرحواره را دارید ممکن است نسبت به اشتباهات عادی که کودکان مرتکب می‌شوند، همدلی یا بخشش کمی نشان دهید.
وقتی این طرحواره را دارید، می‌تواند هم بر شما و هم بر روابطتان تأثیر بگذارد. اینکه به خودتان اجازه ندهید که نقص‌های انسانی عادی داشته باشید، به این معنی است که احتمالاً یک منتقد درونی خشن دارید و در هنگام اشتباه، سطح بالایی از ناراحتی را تجربه می‌کنید. ممکن است احساس تنهایی کنید و با دیگرانی که قضاوت و انتقاد شما را طاقت‌فرسا می‌دانند و سپس تمایل به جدا شدن یا دوری از شما دارند روبه‌رو شوید. یا ممکن است یک حالت مقابله‌ای ایجاد کنید که به شما در مقابله با درد طرحواره کمک می‌کند، اما همچنین از برآورده شدن نیازهای عاطفی شما جلوگیری می‌کند.
چگونه طرحواره تنبیه را شناسایی کنیم؟
اگر با 5 یا بیشتر از گزاره‌های زیر را در خود شناسایی می‌کنید، احتمالاً دچار این طرحواره هستید.
1. وقتی مردم اشتباه می‌کنند باید مجازات شوند و پاسخگو باشند.
2. وقتی مردم کار اشتباهی انجام داده‌اند باید به آنها گفته شود.
3. وقتی به مردم اجازه داده می‌شود که با اینکه رفتار بدی داشته‌اند به راه خویش ادامه دهند، ناراحت می‌شوم.
4. بخشیدن و فراموش کردن برایم سخت است و تمایل به کینه‌توزی دارم.
5. وقتی اشتباه می‌کنم بی‌رحمانه خودم را می‌زنم.
6. من خودم را درگیر کارهای بدی می‌بینم که دیگران انجام داده‌اند، مخصوصاً وقتی مسئولیتی را بر عهده نمی‌گیرند.
7. من صدای انتقادی قوی در ذهنم دارم که خودم و دیگران را خیلی سخت قضاوت می‌کنم.
8. برای من حد وسطی وجود ندارد و همه چیز یا سیاه است یا سفید.
9. اگر کاری را درست انجام ندهم، باید عواقب آن را متحمل شوم.
10. مردم به من گفته‌اند که من بسیار منتقد و قضاوت کننده هستم.
درمان طرحواره تنبیه چیست ؟
برخی از ایده‌ها برای بهبود این طرحواره، در نظر گرفتن جوانب مثبت و منفی طرحواره است. بیاموزید و تمرین کنید که در موقعیت‌هایی که عموماً با دیگران خشن رفتار می‌کنید و یا قضاوت می‌کنید، پاسخ‌های دلسوزانه بدهید. اگر در حال درمان هستید، به خصوص طرحواره درمانی، درمانگر شما به جای تنبیه، پاسخ‌های دلسوزانه و بخشنده را الگوبرداری می‌کند. با هم حالت Healthy Adult (بالغ سالم) خود را می‌سازید و تقویت می‌کنید. بخش بزرگسالان سالم، عاقلانه و دلسوز است و این به شما کمک می‌کند نسبت به خود و دیگران دلسوزتر شوید.
در اینجا چند راهکار برای درمان و کنترل طرحواره تنبیه ارائه شده است:
1. مزایا و معایب مجازات در مقابل بخشش را فهرست کنید. توجه داشته باشید که تنبیه روش مؤثری برای مقابله با اشتباهات خود یا دیگران نیست.
2. هنگامی که طرحواره تنبیه ایجاد می‌شود، بین طرف تنبیه کننده و بخش بخشنده خود گفتگوهای خیالی داشته باشید. از این تمرین برای حل مشکلات و مدیریت تعارضات استفاده کنید.
3. با فهرست کردن عواقب تنبیه کردن، متوجه شوید که عواقب تنبیه بیشتر از فواید آن است. این آگاهی می‌تواند به شما انگیزه‌ای برای تغییر بدهد.
4. در موقعیت‌هایی که تمایل به سرزنش خود یا دیگران دارید، پاسخ‌های بخشنده‌تر را تمرین کنید.
راهکارهایی که در بالا گفته شد برای مواقعی است که شما کاملاً به موقعیت‌هایی که پیش می‌آید و زمانی که در حال بروز رفتارهای تنبیهی هستید، آگاهی دارید، اما گاهی اوقات کنترل و درمان این طرحواره کاری نیست که خودتان بتوانید انجام دهید و باید به یک متخصص مراجعه کنید تا با طرحواره درمانی، به اصلاح این طرحواره کمک کند.
طرحواره درمانی ترکیبی از چندین درمان است که با توجه به طرحواره مورد نظر و شخصیت بیمار، بهترین درمان برای فرد انتخاب می‌شود تا بتوان به بهترین شکل برای درمان طرحواره تنبیه به او کمک کرد.
سخن پایانی
همان طور که گفته شد، طرحواره تنبیه یکی از انواع طرحواره است که شخصی که به آن مبتلا است نمی تواند به راحتی از اشتباهات هر چند کوچک خود و دیگران بگذرد و معتقد است افراد باید برای اشتباهات خود تنبیه شده و عواقب کار بد خود را ببینند. این طرحواره بسیار آسیب زننده است و در موارد شدید ممکن است منجر به ضرب و شتم حتی کودکان شود، اما خبر خوب این است که به راحتی و با طرحواره درمانی قابل درمان است، لذا لازم است که سریعاً آن را شناسایی کرده و نسبت به درمان آن اقدام کنید.
در این مقاله از سری مقالات مرکز روانشناسی رویای اوج در مورد طرحواره تنبیه صحبت کرده و راه‌های درمان طرحواره تنبیه را ارائه دادیم و امیدواریم مطالب این مقاله برای شما مفید بوده باشد. اگر سؤالی در این زمینه دارید می‌توانید در قسمت نظرات مطرح کرده تا در اولین فرصت پاسخ سؤال شما داده شود.
دیدگاهتان را بنویسید